Παιδί & Aυτοκίνητο
TEXNIKA ΘΕΜΑΤΑTA ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΟ AYTOKINHTO
Τα σύγχρονα αυτοκίνητα προστατεύουν ολοένα και καλύτερα τη ζωή των ενήλικων
επιβατών τους. H απαραμόρφωτη καμπίνα και οι ζώνες παραμόρφωσης του
αμαξώματος εξασφαλίζουν τον απαιτούμενο ζωτικό χώρο στους μπροστινούς
επιβάτες, ενώ η ύπαρξη ζωνών ασφαλείας και στο πίσω κάθισμα κάνει πιο
αποτελεσματική την -έτσι και αλλιώς μεγαλύτερη- προστασία των πίσω
επιβατών.
Όμως στα οικογενειακά αυτοκίνητα οι μισοί τουλάχιστον από τους πιθανούς
επιβάτες είναι παιδιά. Όσο κι αν πιστεύουμε το αντίθετο, τα παιδιά είναι οι
πιο δύσκολοι επιβάτες. Μεγαλώνουν συνεχώς, άρα οποιαδήποτε προσπάθεια
κατασκευής μόνιμων θέσεων στα μέτρα τους είναι μάταιη. Και σαν να μην
φτάνει αυτό δεν κάνουν την παραμικρή παραχώρηση στο θέμα της άνεσης και
ελευθερίας κινήσεων.
Ποια είναι λοιπόν η θέση των παιδιών στα σύγχρονα αυτοκίνητα;
του Πέτρου Σακελλαρίου
Πηγή: Renault
H ΣΧΕΣΗ ΠΑΙΔΙΟΥ KAI AYTOKINHTOY
Πολλά είναι τα παιδιά που βρίσκουν το ταξίδι με το αυτοκίνητο δυσάρεστο.
Δεν μπορούν να τριγυρνούν ελεύθερα μέσα σε αυτό, δεν μπορούν να κάνουν
τίποτα στη διάρκεια του ταξιδιού, η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική...
Στην πραγματικότητα αυτό που φοβούνται είναι η απομάκρυνσή τους από το
γνώριμο περιβάλλον του σπιτιού τους και η απώλεια της θέσης τους και της
ανεξαρτησίας τους σ? αυτό.
Στα παιδιά δεν αρέσει ο δικός τους χώρος να καταλαμβάνεται από ξένα
αντικείμενα (αποσκευές κ.λπ.), όπως συχνά συμβαίνει στα οικογενειακά
ταξίδια με αυτοκίνητο. Τους είναι δυσάρεστο να μαλώνουν για περισσότερο
χώρο με τα αδέρφια τους ή να αντιμετωπίζονται από τους μεγάλους σαν πιθανή
πηγή προβλημάτων.
Αν τέτοια περιστατικά είναι συχνά στο σπίτι, στο αυτοκίνητο
πολλαπλασιάζονται. Αυτή η αίσθηση απώλειας της ελευθερίας, συχνά εκφράζεται
με την τάση του παιδιού για ναυτία στη διάρκεια του ταξιδιού. Είναι ένας
τρόπος για να τραβήξει την προσοχή ή/και τη συμπάθεια των ενηλίκων και του
δίνει και ένα συναίσθημα ισχύος, αφού εξαιτίας του το ταξίδι σταματά. Στην
πραγματικότητα, με τέτοιες αντιδράσεις, το παιδί ζητάει να αντιμετωπίζεται
σαν άτομο με τη δική του προσωπικότητα και ανάγκες μέσα στο αυτοκίνητο.
Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά αισθάνονται διαφορετικά μέσα στο αυτοκίνητο
και αποκτούν άλλη αντίληψη για τον εαυτό τους. Τους αρέσει η ιδέα ενός
οργανωμένου και σωστού εργονομικά χώρου γύρω τους. Φαντάζονται το
αυτοκίνητο σαν ένα σπίτι με ρόδες, με στοιχεία πολυτέλειας, όπως ψυγείο με
αναψυκτικά, τουαλέτα στο πίσω μέρος κλ.π. Δεν είναι περίεργο που πολλές
φορές ζητούν να ταξιδέψουν με το λεωφορείο ή το τρένο. Τα παιδιά δεν έχουν
την αίσθηση του χρόνου και αυτά τα μέσα προσφέρουν πιο εύκολα τέτοιου
είδους ανέσεις.
Γι? αυτό τα πολυμορφικά αυτοκίνητα είναι πιο κατάλληλα για τα οικογενειακά
ταξίδια και σε χώρες που οι οικονομικές συνθήκες το επιτρέπουν η διάδοσή
τους είναι μεγάλη. Τα ξεχωριστά καθίσματα-πολυθρόνες, ο ατομικός φωτισμός
και εξαερισμός, η δυνατότητα κάποιου ομαδικού παιχνιδιού με τα καθίσματα
τοποθετημένα αντικριστά είναι «κόλπα» που ενθουσιάζουν τους μικρούς
επιβάτες.
H ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ AYTOKINHTO
Δεν φτάνει όμως τα παιδιά να νιώθουν άνετα και σαν στο σπίτι μέσα στο
αυτοκίνητο. Πρέπει να μεταφέρονται και με ασφάλεια. Οι απαιτήσεις αυτές
είναι από μόνες τους αντικρουόμενες.
Ένα σύστημα ασφαλείας για παιδιά, όσο καλά κι αν είναι σχεδιασμένο, δεν
είναι αποτελεσματικό αν δεν είναι αρκετά άνετο. Αν το παιδί δεν νιώθει
άνετα δεν θα το χρησιμοποιήσει καθόλου ή δεν θα το χρησιμοποιήσει σωστά.
Πρέπει λοιπόν κατά τον σχεδιασμό συστημάτων ασφαλείας για παιδιά να
λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως η άνεση στα μεγάλα ταξίδια, η τάση του
παιδιού να λύνει ή όχι τη ζώνη του, η αναζήτηση των λόγων αν κάτι τέτοιο
συμβαίνει συχνά, καθώς και η στάση που παίρνει το σώμα του παιδιού όταν
κοιμάται μέσα στο αυτοκίνητο. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η σχέση του
παιδιού με τους γονείς του. Ένα σύστημα καθρεφτών θα βοηθούσε πολύ τη
συνεχή οπτική επαφή των παιδιών με τους γονείς, όταν οι τελευταίοι οδηγούν.
Τέτοια συστήματα έχουν ήδη μπει στο στάδιο της εξέλιξης.
TA ΠΑΙΔΙΚΑ ΚΑΘΙΣΜΑΤΑ KAI OI ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΟΥΣ
Το πιο συνηθισμένο σύστημα ασφαλείας για τα παιδιά στο αυτοκίνητο είναι το
παιδικό κάθισμα. H χρήση του είναι υποχρεωτική στις περισσότερες χώρες της
Ευρώπης. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία τέτοιων καθισμάτων στην αγορά, αλλά το
θέμα της έγκρισης τύπου τους δεν έχει ακόμα ξεκαθαρίσει, αν και είναι
υποχρεωτικό στη συσκευασία τους να αναγράφεται για ποιους τύπους
αυτοκινήτων είναι κατάλληλα.
Καλό είναι να ακολουθούνται οι συστάσεις του κατασκευαστή του αυτοκινήτου
για την επιλογή παιδικού καθίσματος ασφαλείας και να ακολουθούνται πιστά οι
οδηγίες τοποθέτησης που συνοδεύουν το κάθισμα.
Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τα συστήματα ασφαλείας για παιδιά πρέπει
να έχουν έγκριση τύπου σύμφωνα με την προδιαγραφή ECE-44 της Ευρωπαϊκής
Ένωσης. H έγκριση δίνεται από τα υπουργεία Μεταφορών των ενδιαφερόμενων
χωρών. H έγκριση από μία από τις χώρες που συμμετέχουν στη συμφωνία για την
τήρηση της προδιαγραφής, συνεπάγεται την αποδοχή του προϊόντος και από τις
υπόλοιπες.
Τα παιδικά καθίσματα που έχουν εγκριθεί πρέπει να έχουν ειδικό αυτοκόλλητο,
στο οποίο αναφέρεται η χώρα που έδωσε την έγκριση, το βάρος και η ηλικία
των παιδιών για τα οποία είναι κατάλληλο το κάθισμα καθώς, και οι τύποι των
αυτοκινήτων στα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Την προδιαγραφή ECE-44 προς το παρόν δεν εφαρμόζουν η Ιρλανδία, η Ισπανία,
η Πορτογαλία και η Ελλάδα (λείπει ο Μάρτης από τη σαρακοστή;), αλλά σύντομα
πρόκειται και αυτές να υπογράψουν τη σχετική συμφωνία.
Στην προδιαγραφή 44 έχουν γίνει πολλές προσθήκες από τότε που συντάχθηκε
για πρώτη φορά. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η προσθήκη που έγινε το 1986 και
αφορά τα παιδιά με βάρος κάτω από 9 κιλά, προσδιορίζοντας για πρώτη φορά τη
χρήση παιδικών καθισμάτων που είναι στραμμένα προς τα πίσω. H τελευταία
προσθήκη έγινε το 1994 και εφαρμόζεται από φέτος. Αφορά την ανατομία των
πολύ μικρών παιδιών και των βρεφών, θέτει αυστηρότερα πρότυπα αξιολόγησης
για τη διαδικασία έγκρισης τύπου και τροποποιεί τον εξοπλισμό και τη
διαδικασία αξιολόγησης, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές των
σύγχρονων αυτοκινήτων.
Μελλοντικές προσθήκες, που βρίσκονται ακόμα στο στάδιο της μελέτης αφορούν
τα παιδικά καθίσματα για μεγαλύτερα παιδιά, που τοποθετούνται κατά τη φορά
κίνησης του αυτοκινήτου. Μελετάται η χρήση ζωνών πέντε σημείων με ιμάντα
ανάμεσα από τα πόδια του παιδιού, έτσι ώστε να αποφεύγεται το φαινόμενο της
ολίσθησης κάτω από το οριζόντιο τμήμα της ζώνης. Επίσης θα καθορίζονται νέα
σημεία στήριξης για τις ζώνες ασφαλείας, έτσι ώστε τα παιδικά καθίσματα να
ταιριάζουν καλύτερα στα σύγχρονα αυτοκίνητα. Τέλος, μελετάται η κατάργηση
των ζωνών σταθερού μήκους στις δοκιμές έγκρισης τύπου και η αντικατάστασή
τους με αυτόματες ζώνες που είναι οι μόνες που χρησιμοποιούνται σήμερα.
Εκτός από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με το θέμα ασχολείται και ο διεθνής
οργανισμός τυποποίησης ISO, ο οποίος σύντομα θα ανακοινώσει τις δικές του
διεθνείς προδιαγραφές, που θα ισχύσουν σε όλο τον κόσμο με το όνομα ISOFIX.
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΚΑΘΙΣΜΑ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΗΛΙΚΙΑ
Τα παιδιά δεν είναι απλά ενήλικες υπό κλίμακα. Αυτό πρέπει να λαμβάνεται
πάντα υπόψη στον σχεδιασμό και τη χρήση συστημάτων ασφαλείας γι? αυτά,
καθώς και στις δοκιμές που γίνονται με ανδρείκελα.
Μέχρι την ηλικία των 4 ετών το κεφάλι των παιδιών είναι δυσανάλογα μεγάλο
σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα τους. Οι περισσότεροι τραυματισμοί σε αυτές
τις ηλικίες εντοπίζονται ακριβώς στο κεφάλι και στον λαιμό, που είναι πολύ
αδύναμος και καταπονείται από τις κινήσεις του δυσανάλογα βαριού κεφαλιού.
Για να αποφεύγονται τέτοιες κινήσεις του κεφαλιού καλό είναι για τα παιδιά
μέχρι τεσσάρων ετών να χρησιμοποιούνται παιδικά καθίσματα που τοποθετούνται
στραμμένα προς τα πίσω, αφού οι μετωπικές συγκρούσεις είναι η πλειοψηφία
των ατυχημάτων και είναι συνήθως πιο βίαιες από τις συγκρούσεις στο πίσω
μέρος.
H τοποθέτηση του παιδικού καθίσματος αντίθετα στη φορά της κίνησης του
αυτοκινήτου εκτός από τον περιορισμό των κινήσεων του κεφαλιού, εξασφαλίζει
την πιο ομοιόμορφη και ανώδυνη κατανομή του φορτίου στην πλάτη του παιδιού
που είναι πιο ανθεκτική από τη μαλακή περιοχή της κοιλιάς. Για καλύτερα
αποτελέσματα το κάθισμα πρέπει να τοποθετείται στη μέση του πίσω καθίσματος
έτσι ώστε να μειώνονται στο ελάχιστο και οι πιθανότητες τραυματισμού του
παιδιού στις πλευρικές συγκρούσεις. H τοποθέτηση του παιδικού καθίσματος
πίσω είναι έτσι κι αλλιώς υποχρεωτική στην περίπτωση που το αυτοκίνητο
είναι εφοδιασμένο με αερόσακο συνοδηγού.
Σε ηλικίες μεγαλύτερες των 4 ετών το παιδί μπορεί να τοποθετείται κατά τη
φορά κίνησης του αυτοκινήτου. Όμως και πάλι είναι απαραίτητη η χρήση
παιδικού καθίσματος. Όταν το παιδί κάθεται στη φορά της κίνησης του
αυτοκινήτου πρέπει να γνωρίζουμε τα εξής. Αντίθετα από τους ενήλικες, τα
οστά της λεκάνης των παιδιών δεν είναι πλήρως αναπτυγμένα οπότε δεν
«γαντζώνουν» στο οριζόντιο τμήμα της ζώνης ασφαλείας. H ανάπτυξη των
παιδιών είναι επαρκής μετά τα 12-13 χρόνια, επομένως μέχρι τότε πρέπει να
χρησιμοποιούνται παιδικά καθίσματα με ειδικούς οδηγούς για τη ζώνη
ασφαλείας στραμμένα προς τα εμπρός ή, στις μεγαλύτερες ηλικίες, τα
ενσωματωμένα στην πλάτη του πίσω καθίσματος ειδικά μαξιλαράκια που
προσφέρουν καλύτερη στήριξη στα παιδιά.
Με τέτοια καθίσματα σήμερα χρησιμοποιείται η ζώνη ασφαλείας 3 σημείων του
αυτοκινήτου. H ζώνη πρέπει να είναι απαραίτητα περασμένη από τους ειδικούς
οδηγούς του παιδικού καθίσματος. Το οριζόντιο τμήμα της πρέπει να σφίγγει
διακριτικά τους μηρούς κάτω από την κοιλιακή χώρα, έτσι ώστε να αποφεύγεται
η ολίσθηση κάτω από τη ζώνη και ο τραυματισμός της κοιλιάς και των
εσωτερικών οργάνων σε περίπτωση σύγκρουσης.
Όλα αυτά σημαίνουν πως όσο μεγαλώνει το παιδί αλλάζει η ανατομία και οι
ανάγκες του και επομένως ο τύπος του κατάλληλου παιδικού καθίσματος, αλλά
από την άλλη δεν είναι σωστό να πάρει κάποιος από την αρχή ένα κάθισμα για
μεγαλύτερες ηλικίες με την προοπτική ότι κάποτε το παιδί θα μεγαλώσει,
διότι τότε η προστασία δεν θα είναι αυτή που πρέπει. Είναι δηλαδή μάλλον
αδύνατο για ένα παιδί να περάσει όλα τα στάδια της ανάπτυξής του με ένα
μόνο παιδικό κάθισμα. Αν λοιπόν δεν υπάρχει η δυνατότητα αγοράς δύο ή και
τριών καθισμάτων στα πρώτα δώδεκα χρόνια ενός παιδιού χρειάζεται οργάνωση
και επικοινωνία με φίλους και συγγενείς που έχουν επίσης παιδιά
(μεγαλύτερα) και δεν χρειάζονται το παλιό τους κάθισμα.
Σε καμιά περίπτωση όμως δεν πρέπει τα παιδιά να μεταφέρονται ελεύθερα στο
πίσω κάθισμα ή στην αγκαλιά των γονέων τους. Είναι το ίδιο επικίνδυνο -αν
όχι περισσότερο- με το να μην έχουν οι ενήλικες δεμένη τη ζώνη τους._Π.Σ.
ΕΠΤΑ «ΧΡΥΣΟΙ» ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ THN ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ TOY ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΑΣ
Χρησιμοποιείτε πάντα το σωστό σύστημα ασφαλείας. Με το να κρατάτε το παιδί
στην αγκαλιά δεν κάνετε τίποτα. Σε μία σύγκρουση με 50 χ.α.ώ. το βάρος ενός
παιδιού 25 κιλών μετατρέπεται σε 1 τόνο!
Πριν αγοράσετε ένα κάθισμα βάλτε το παιδί σας να καθίσει σε αυτό και να το
δοκιμάσει. Ό,τι και να γράφει το ειδικό αυτοκόλλητο στο κάθισμα για
ηλικίες, ο καθοριστικός παράγοντας είναι η διάπλαση του παιδιού σας.
Συνήθως πάνω στα καθίσματα γράφονται τα ελάχιστα και τα μέγιστα βάρη για τα
οποία είναι κατάλληλα.
Βεβαιωθείτε για τη σωστή τοποθέτηση της ζώνης ασφαλείας. Το οριζόντιο τμήμα
της πρέπει να είναι ελαφρά σφιγμένο στο πάνω μέρος των μηρών.
Αν χρησιμοποιήσετε μεταχειρισμένο παιδικό κάθισμα, βεβαιωθείτε ότι είναι σε
καλή κατάσταση, ότι δεν έχει ποτέ εμπλακεί σε ατύχημα και ότι
ανταποκρίνεται στις τελευταίες προδιαγραφές του κανονισμού ECE-44.
Αν το παιδί σας είναι μικρότερο από 4 χρόνων επιλέξτε κάθισμα που
τοποθετείται ανάποδα και εγκαταστήστε το στη μέση του πίσω καθίσματος. Έτσι
είναι μεγαλύτερη η προστασία στις πλευρικές συγκρούσεις.
Μην τοποθετείτε ποτέ βαριά αντικείμενα στο «ράφι» της πλάτης του πίσω
καθίσματος. Αν ο χώρος αποσκευών δεν επαρκεί τοποθετείστε τα αντικείμενα
που περισσεύουν στο δάπεδο.
Οι έγκυοι πρέπει να χρησιμοποιούν τη ζώνη ασφαλείας τους. Πρέπει όμως να
προσέχουν αυτή να σφίγγει το κάτω μέρος της κοιλιάς τους.